Ένας από τους λόγους που θέλω πολύ να δω τον “Ηλίθιο” στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά είναι η συμμετοχή στο καστ του Ιωάννη Παπαζήση.
Οχι μόνο γιατί τον θεωρώ έναν από τους καλύτερους Έλληνες ηθοποιούς (όπως έχω ξαναγράψει στο παρελθόν), αλλά και γιατί το παρουσιαστικό του ταιριάζει απόλυτα με τους χαρακτήρες του Φίοντορ Ντοστογιέφσκι.
Είναι μάλιστα η δεύτερη φορά τα τελευταία χρόνια, που ο Ιωάννης παίζει σε έργο του μεγάλου Ρώσου συγγραφέα, αφού είχε συμμετάσχει και στους “Δαιμονισμένους” στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Σταύρου Τσακίρη.
Αν, μάλιστα, υπήρχε ποτέ περίπτωση να υποδυθεί κάποιος ηθοποιός θεατρικά τον Ντοστογιέφσκι (σε μια υποθετική μελλοντική εκδοχή) θεωρώ πως θα ήταν ο ιδανικός για να τον ενσαρκώσει στη σκηνή.
Με αφορμή, λοιπόν, την παρουσία του στο έργο, που ανεβαίνει από την Παρασκευή 13 Απριλίου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά σε σκηνοθεσία Νίκου Διαμαντή είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε μαζί του και για τη διαχρονική αξία του κειμένου, για τον ρόλο του, τον Ιππόλυτο Τερεντιέβ, αλλά και τη συνολική του εμπειρία στο συγκεκριμένο εγχείρημα.
– Είναι η δεύτερη φορά τα τελευταία χρόνια, που συμμετέχεις σε έργο του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι. Τι σημαίνει για σένα η γραφή του συγκεκριμένου συγγραφέα;
Eίναι ένας σπουδαίος συγγραφέας, που σε βάζει σε μια προσωπική αναζήτηση μέσα από τους ήρωές του γιατί, όπως έλεγα πάντα, οι ήρωες του Ντοστογιέφσκι έχουν κάτι το τόσο ανθρώπινο, τόσο γήινο που αγγίζουν το θείο. Νομίζω είναι πολύ μεγάλη χαρά για έναν ηθοποιό να συναντά τέτοιους συγγραφείς. Αν έχεις και μια σπουδαία διασκευή όπως έχουμε εμείς στον ηλίθιο, τότε πραγματικά απολαμβάνεις το μεγαλείο της τέχνης σου.
– Πόσο δύσκολο, γοητευτικό και τολμηρό είναι να μεταφέρεται θεατρικά ένα λογοτεχνικό βιβλίο και δη τόσων σελίδων, όπως ο “Ηλίθιος”;
Εντάξει, κακά τα ψέματα, είναι ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα, σ΄ ένα πραγματικά πολύ δύσκολο έργο. Απλά, διαβάζοντας το έργο είναι πολύ δύσκολο να κρατηθείς και να μην θέλεις να το δεις στο θέατρο ή το σινεμά. Νομίζω στην περίπτωση την δική μας, λειτουργούν όλα υπέρ μας για να δούμε μια μεγάλη παράσταση σ’ ένα σπουδαίο θέατρο.
– Δεδομένου πως ο “Ηλίθιος” έχει ανέβει ξανά στο παρελθόν και με μεγάλη επιτυχία μάλιστα, ποια είναι εκείνα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά για το οποίο θα πρότεινες το κοινό να έρθει να δει την παράσταση σας;
Ένας σπουδαίος θίασος με καταπληκτικούς συντελεστές σε ένα μαγικό θέατρο, με τον Πέτρο Φιλιππίδη, κατά την άποψή μου στον ρόλο της ζωής του. Σπουδαίος.
– Πόσο κοντά στο σήμερα, αλλά και γενικότερα στην ανθρώπινη φύση βρίσκεται το κείμενο του Ντοστογιέφσκι; Και η ερώτηση δεν σχετίζεται μόνο με το κείμενο του συγκεκριμένου έργου, αλλά και γενικότερα στα έργα του.
Πάντα πίστευα ότι οι μεγάλοι συγγραφείς δεν είναι και τόσο επίκαιροι όσο λένε συνήθως, άπλα τα μεγάλα ζητήματα που σκαλίζουν την ψυχή του ανθρώπου παραμένουν μέσα στον χρόνο τα ίδια. Το θέμα είναι το πως καθρεφτίζει τις ψυχές μας μέσα στον χρόνο ο κάθε συγγραφέας ξεχωριστά. Για μένα, ο Ντοστογιέφσκι το κάνει μοναδικά. Δεν μπορώ να φανταστώ άλλον που να το κάνει αυτό με τέτοιο μοναδικό τρόπο.
– Η λέξη “Ηλίθιος” χαρακτηρίζει ένα μεγάλο μέρος της σύγχρονης καθημερινότητας μας – αυτή τουλάχιστον είναι η δική μου άποψ -, όμως στο έργο του Ντοστογιέφσκι έχει μια διαφορετική έννοια απ’ αυτή που δίνουμε σήμερα στη συγκεκριμένη λέξη. Τι σημαίνει για σένα “Ο ηλίθιος” του Ντοστογιέφσκι και πόσο κοντά βρίσκονται στο συγκεκριμένο χαρακτήρα άνθρωποι του σήμερα;
Κοίτα, η λέξη “ηλίθιος” έχει διαφορετική σημασία για τον καθένα στο έργο. Για μένα, όπως και στο σήμερα ο ηλίθιος είναι ο ηλίθιος όπως το ακούς, αλλά σίγουρα δεν συμβαίνει το ίδιο για τον Μίσκιν, τον ηλίθιο. Άρα για μένα, το μεγάλο ερώτημα είναι: Είμαστε αυτό που πιστεύουν οι άλλοι ή αυτό που εμείς πιστεύουμε για μας; Θα διαλέξω το δεύτερο.
– Μίλησε μας για τον ρόλο σου στην παράσταση και τη σημασία του στην εξέλιξη της υπόθεσης.
Υποδύομαι τον Ιππόλυτο Τερεντιέβ, έναν νέο, μηδενιστή που πάσχει από φυματίωση και του απομένει ελάχιστος χρόνος ζωής. Αυτό τον κάνει να μην φοράει κανένα κοινωνικό προσωπείο. Είναι ένας ρόλος που πραγματικά λέει σπουδαία πράγματα για την ζωή και την αξία της κάθε στιγμής που δεν ζούμε. Τον λατρεύω. Είναι ο ρόλος που μ’ έχει αγγίξει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον.
– Πόσο “Ντοστογιεφσικός” δηλώνεις και πόσο θα ήθελες (αν φυσικά το έχεις σκεφτεί) να τον υποδυσουν κάποια στιγμή μελλοντικά στο θέατρο π.χ. σ’ ένα έργο, που θα αφορά στη βιογραφία του;
Χαχαχαχαχα! Δεν νοιώθω καθόλου ντοστογιεφσκικός… Μάλλον κάτι ξέρεις. Θα δούμε.
– Μίλησε μας για τη συνεργασία σου με τον Πέτρο Φιλιππίδη, τους λοιπούς ηθοποιούς (και δη και βραβευμένων θεατρικά, όπως η Μαρία Κίτσου και η Λένα Παπαληγούρα), αλλά και τον σκηνοθέτη σας Νίκο Διαμαντή.
Είναι η πρώτη φορά που δουλεύω με όλους. Υπέροχοι. Είναι σπουδαίοι επαγγελματίες όλοι τους. Ο καθένας ξεχωριστά κουβαλάει έναν σπουδαίο υποκριτικό κόσμο. Μεγάλη χαρά να δουλεύεις με αυτά τα παιδιά και ακόμη μεγαλύτερη χαρά να συναντάς τον Πέτρο Φιλιππίδη πάνω στην σκηνή.
– Τον περασμένο χειμώνα, μάλιστα, συμμετείχες και στον Κοριολανό, τον γιο του Νίκου Διαμαντή Αλέξανδρου. Πες μας το πώς βίωσες τη συγκεκριμένη συνεργασία και ποιες είναι οι ομοιότητες, αλλά και διαφορές που διακρίνεις στους δυο τους;
Τον Κοριολανό τον αγάπησα. Ήταν ένα έργο που νομίζω μεγάλωσα μαζί του. Ο Αλέξανδρος είναι ο πιο ταλαντούχος άνθρωπος που έχω συναντήσει σ΄ αυτήν την ηλικία. Είναι ένας σοφός γέροντας. Υπέροχο παιδί. Περιμένω πολλά από αυτόν. Όσο αναφορά τον πατέρα του, νομίζω ότι έχουν πολλά κοινά, άλλα θα πω το μεγαλύτερο που αγαπώ πολύ. Και οι δύο παθιάζονται με την δουλειά τους, όσο κι εγώ. Άρα, υπάρχει κοινός δρόμος. Η μεγάλη τους διαφορά είναι ότι ο Άλεξ ακούει περισσότερο, ενώ ο Νίκος ξέρει από πριν τι θέλει.
– Μιλώντας για βραβεία σου έχει μείνει κάποια πικρία το γεγονός ότι ενώ το κοινό σε αποθεώνει σε παραστάσεις σου, ακόμα δεν έχεις πάρει κάποιο βραβείο από επιτροπή;
Θα το πάρω μετά θάνατον! Ελπίζω όχι το Χορν…
– Κλείνοντας παίζεις στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά για πρώτη φορά στην καριέρα σου. Πόσο δέος σου προκαλεί ο συγκεκριμένος χώρος και γενικότερα τι σημαίνει για σένα να παίζεις σ’ ένα τέτοιο καλλιτεχνικό στολίδι;
Είναι ένα στολίδι όντως. Πολύ μεγάλη χαρά και πολύ καλή δουλειά από τον Νίκο Διαμαντή σε μια υπέροχη πόλη. Αγαπώ όμως, περισσότερο τα υπόγεια.
Αναλυτικές λεπτομέρειες για τον “Ηλίθιο” ΕΔΩ:
Του Κυριάκου Κουρουτσαβούρη, 13/4/2018