Ποιες είναι οι μικρότητες του κόσμου και της τέχνης, που μπορούν να σ’ απασχολούν όταν έχεις παίξει για άστεγα παιδιά; Για παιδιά μεταναστών, για παιδιά καθηλωμένα στην αιμοκάθαρση, παιδιά σε προχωρημένο στάδιο καρκίνου με εκείνη την έντονη δίψα για τέχνη, για έκφραση. Παιδιά, που δε δέχονται να τελειώσει η παράσταση σου, διότι για εκείνα είναι ένα τεράστιο γεγονός. Δε θέλουν να εγκαταλείψουν τον κόσμο του θεάτρου, σε κρατούν από το χέρι και σου ζητούν ακόμα και να σε πάρουν μαζί τους. Στο σπίτι τους ή όποιο θεωρούν δικό τους αν δεν έχουν…
Παιδιά με λάμψη στο πρόσωπο και γονείς με ευγνωμοσύνη στα μάτια για την όποια προσφορά σου, για εκείνα τα λεπτά ξενοιασιάς. Αυτή τη χαρά δίνει απλόχερα τα τελευταία χρόνια το θέατρο του Νέου Κόσμου, με την Κατερίνα Μαούτσου να συμπληρώνει φέτος πέντε χρόνια από τότε που πρωτοσυμμετείχε σ’ αυτό το πρωτοποριακό εγχείρημα της παιδικής σκηνής.
Παίζει και φέτος στο «Ξημερώνει» της Μαρίας Παπαλέξη, το οποίο θα παρουσιάζεται κάθε Σάββατο στο θέατρο του Νέου Κόσμου, καθώς και σε νοσοκομεία και ιδρύματα.
Με την προϋπόθεση ότι θα βρεθεί βέβαια χορηγία, γιατί ενώ κάτι τέτοιο θα έπρεπε να θεωρείται δεδομένο, προς το παρόν είναι στον αέρα.
Σ’ αυτήν την πενταετία η Κατερίνα είδε σε μια πολύ καθαρή βάση τι εστί θέατρο. Όχι ένα είδος πολυτελείας, αλλά κάτι που συγκινεί. Δηλώνει περήφανη, χαρούμενη για αυτή τη συμμετοχή της και ας παραμένει ακόμα ντροπαλή, όταν έρχεται η στιγμή να υπογράφει αυτόγραφα.
Όταν εκείνη πήγαινε σχολείο επέλεγε συνήθως το τελευταίο θρανίο. Εκανε πλάκες, ήταν αντιδραστική. Αγαπούσε πολύ, όμως, τη λογοτεχνία. Στην πάροδο του χρόνου έγινε φιλόλογος και κατά τη διάρκεια των σπουδών της ερωτεύτηκε τον «Μέγα Ανατολικό». Βυθίστηκε στον κόσμο του Αντρέα Εμπειρίκου και στους οκτώ (!) τόμους του έργου.
Αρκετά χρόνια μετά αποφάσισε μαζί με τον συμμαθητή της στο Εθνικό Θέατρο Μπάμπη Γαλιατσάτο να το φέρει στο θέατρο. Με πόνο ψυχής έμειναν εκτός πολλά κομμάτια από τις 2000+ σελίδες του Ανατολικού, όμως παρά τις αναγκαίες περικοπές το έργο πολύ συγκινεί τον κόσμο. Παίχθηκε λίγο την περασμένη άνοιξη και ήταν εκείνο με το οποίο ξεκίνησε φέτος η αυλαία της σεζόν στο ΚΕΤ (Κέντρο Ελέγχου τηλεόρασης).
« Το εγχείρημα δεν ήταν εύκολο φυσικά. Όμως σε όλη του την πορεία, οι σταθμοί δικαίωναν την απόφαση. Η συνεργασία μας έγινε με μια σχεδόν μεταφυσική συνεννόηση, το κείμενο λες και ζητούσε από μόνο του τη σκηνή, το θέατρο άρχισε να γεμίζει. Χαίρομαι σε κάθε παράσταση που βγάλαμε απ’ τη βιβλιοθήκη τον κόσμο. Συνεχίζει να μην το χορταίνει, όπως δεν το χορταίνουμε κι εμείς», παραδέχεται στο All4fun.
” Ο Mέγας Ανατολικός” θα παίζεται μέχρι τέλη Οκτωβρίου, όμως είναι πιθανό να πάρει παράταση. Από αρχές Νοεμβρίου θα συμμετέχει ξανά στο Woman, το οποίο επαναλαμβάνεται, ενώ από τον Δεκέμβριο θα παιχθεί στο θέατρο του Νέου Κόσμου το «Loot” με την Κατερίνα να είναι βοηθός σκηνοθέτη του Μάκη Παπαδημητρίου.
Κορίτσι με πολλές ιδιότητες (μεταξύ άλλων τραγουδάει, παίζει ακορντεόν κλπ.) η Κατερίνα αποδεικνύει σ ’αυτήν τη συνέντευξη πως έχει έμφυτη την ικανότητα να γράφει.
Όπως έκανε περιγράφοντας μας τι σημαίνει για εκείνην ο «Μέγα Ανατολικός», όπως κάνει γράφοντας ακατάπαυστα δικά της κείμενα. Κάποια στιγμή ελπίζουμε να τα δημοσιοποιήσει και να μη μένουν μόνο στα συρτάρια της…
* Η υποκριτική προέκυψε γιατί ήταν ο καλύτερος τρόπος που σκέφτηκα για να ζήσω όλες τις ζωές που ήθελα μέσα σε μία. Η λογοτεχνία σε κάνει να πιάνεσαι. Πολύ καθισιό…
* Yποκριτική σημαίνει για μένα επικοινωνία, άνοιγμα, εξερεύνηση, άσκηση.
* Ένας νέος ηθοποιός αντιμετωπίζει αυτήν την εποχή πολύ δύσκολα, αν θέλει να ζήσεις απ’ αυτό. Για τους προφανείς πρακτικούς λόγους. Πολύ δύσκολα και αν δε θέλει να ζήσει απ’ αυτό, για λιγότερο εμφανείς λόγους.
* Αν η τέχνη είναι ένας συνεχής, ανοιχτός διάλογος, φυσικά μπορεί να δώσει απαντήσεις, οι οποίες όμως αμέσως δίνουν τη θέση τους σε νέες ερωτήσεις. Ένας κύκλος που δε σταματάει, δεν καθησυχάζει και δεν ζητάει συμπεράσματα.
* Πριν από κάποια χρόνια, όταν φοιτούσα στο τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου, κατέφευγα πολύ συχνά στη βιβλιοθήκη της σχολής, προκειμένου να γλιτώσω από τις -ως επί το πλείστον- ανιαρές παραδόσεις και να βυθιστώ στους αγαπημένους μου κόσμους της λογοτεχνίας. Εκεί ήρθα σε επαφή με «Τον μέγα Ανατολικό», αυτό το υπέροχο λογοτέχνημα, το οποίο δεν μου άφησε περιθώριο να αμφισβητήσω τη ζωντάνια και τη δύναμή του, αφού, σε αντίθεση με όλα σχεδόν τα υπόλοιπα αναγνώσματά μου, αυτό δεν μπόρεσα να το διαβάσω άνετα στο χώρο της βιβλιοθήκης… Με ανάγκασε να το πάρω μαζί μου στο σπίτι και να συνεχίσω την ανάγνωση κατά μόνας..
* Κάποια χρόνια αργότερα, αναζητώντας με το φίλο και συνεργάτη μου Μπάμπη Γαλιατσάτο τους τρόπους έκφρασής μας στη ζωή και στο θέατρο, σκεφτήκαμε. γιατί δεν μπορούμε ένα τόσο σημαντικό κομμάτι της έκφρασής μας, το ερωτικό, να το κοινωνήσουμε, όπως τα υπόλοιπα; Γιατί το αντιμετωπίζουμε σαν κάτι ξεχωριστό, ιδιαίτερο, που μας κάνει, είτε να κλεινόμαστε στα δωμάτιά μας, όπως εγώ τότε, είτε να το βροντοφωνάζουμε με βία, όπως στα μίντια και τη βιομηχανία του σεξ; Και το κυριότερο, πώς μπορούμε να το εντάξουμε στο θεατρικό μας λόγο, πώς μπορούμε να μιλήσουμε αυτές τις λέξεις και να αφεθούμε σε ό,τι αυτές μας προκαλούν σωματικά; Μήπως αυτό είναι που φοβόμαστε τελικά; Τη σύνδεση των όσων λέμε και πρεσβεύουμε, με το σώμα; Ίσως αυτή η σύνδεση είναι η απόλυτη απόδειξη του τι υπάρχει και τι δεν υπάρχει πραγματικά. Ίσως στο διχασμό αυτών των δύο έγκειται η δυσαρμονία μας.
* Μ’ αυτό το ζήτημα καταπιάνεται -ανάμεσα σε πολλά άλλα- ο Αντρέας Εμπειρίκος, με την ένταξη του σώματος, της φύσης, του ερωτισμού του ανθρώπου στην καθολική του έκφραση.. Και ο τρόπος που το κάνει, ο λόγος του, οι εικόνες του, ο κόσμος που ζωντανεύει και η μουσικότητά του, μας μάγεψαν τόσο πολύ, μας αφορούσαν τόσο πολύ, που δεν μας άφησε περιθώριο να μην τον μοιραστούμε. Πέσαμε με τα μούτρα πάνω στους οκτώ τόμους, ό,τι ελεύθερο χρόνο είχαμε από τις υπόλοιπες δουλειές μας, τον αφιερώσαμε στην επεξεργασία και τη δραματουργία του έργου, αναγκαστικά, αλλά με πόνο αφήσαμε απ’έξω απίστευτα κομμάτια, και τελικά φτιάξαμε ένα κείμενο που να μπορεί να παρασταθεί, και που δεν έχει βρεθεί μέχρι στιγμής άνθρωπος να πει ότι δεν τον έχει συγκινήσει, δεν του έχει κινήσει το μυαλό και τις αισθήσεις.
* Το εγχείρημα δεν ήταν εύκολο φυσικά. Όμως σε όλη του την πορεία, οι σταθμοί δικαίωναν την απόφαση … Η συνεργασία μας έγινε με μια σχεδόν μεταφυσική συνεννόηση, το κείμενο λες και ζητούσε από μόνο του τη σκηνή, το θέατρο άρχισε να γεμίζει χωρίς να το περιμένει κανείς, και η έκφραση στα πρόσωπα του κοινού κατά τη διάρκεια της παράστασης, η πρόσληψη και η δεκτικότητα του κόσμου, με οδηγεί στην παρατήρηση, ότι ναι, μιλάμε συνεχώς για όσα δεν μας καίνε βαθιά, καταφεύγουμε σε κοινοτοπίες, ακόμα και στην τέχνη, για να κρύψουμε όσα φοβόμαστε, και λαχταράμε να ακούσουμε, να δούμε κάτι που να χτυπάει κατ’ευθείαν στα πυρηνικά μας θέματα. Ο κόσμος μας μιλάει μετά την παράσταση, ζητάει να φέρει φίλους, να το μοιραστεί.
* Το ερωτικό στοιχείο έχει ομορφιά, όπως έχει και βία, είναι συνδεδεμένο με όλα όσα είμαστε. Είναι κι αυτό διάλογος. δεν είναι κάτι κρυφό, ιδιωτικό, απαγορευμένο, ή υστερικό επιδεικτικό, και μανιακό. Ο Εμπειρίκος μίλησε γι’αυτό με χιούμορ, ελεύθερα και όμορφα. Λέμε σουρεαλισμός, ρεαλισμός και ούτω καθ’εξής.. Εμείς ήρθαμε αντιμέτωποι με μία ελεύθερη, ανοιχτή στο συνειρμό και στο παιχνίδι, και συγχρόνως τέλεια δομημένη έκφραση. Τι άλλο μπορεί να θέλει να μοιραστεί κανείς; Χαίρομαι σε κάθε παράσταση που τον βγάλαμε απ’ τη βιβλιοθήκη. Παίζουμε κάθε Σαββατοκύριακο μέχρι το τέλος του Οκτώβρη στον υπέροχο χώρο του ΚΕΤ, στην Κυψέλη, και ναι, φυσικά θα χαιρόμουν αν έπαιρνε παράταση, και ο κόσμος συνεχίσει να μην το χορταίνει, όπως δεν το χορταίνουμε κι εμείς.
* Στο παιδικό του Νέου Κόσμου είναι φέτος ο πέμπτος μου χρόνος. Το γεγονός ότι απορροφήθηκα σε αυτή τη δουλειά με το που τέλειωσα τη σχολή, ήταν για μένα απόλυτα καθοριστικό για το πώς βλέπω το θέατρο. Στα όρια με το θέατρο δρόμου- πολλές φορές γίνεται και θέατρο δρόμου- με εργαλεία μόνο το κείμενο, τα όργανά μας(τα μουσικά), τα σώματά μας, και ένα απολύτως απαραίτητο σκηνικό, φέρνουμε το θέατρο σε αυτούς που το ζητάνε. Παίζουμε δηλαδή κατά βάση για παιδιά που δεν μπορούν να πάνε στο θέατρο, είτε για λόγους υγείας, είτε κοινωνικής αδυναμίας.
* Είναι τόσα πολλά αυτά που θα μπορούσα να πω για αυτή την εμπειρία.. Αυτό που σίγουρα δεν μπορώ να ξεχάσω είναι η λάμψη στα πρόσωπα των παιδιών που δεν έχουν ξαναδεί θέατρο (π.χ σε κοινότητες τσιγγάνων ή στέκια μεταναστών), η δίψα τους για αυτό, η συγκίνηση και η ευγνωμοσύνη στα μάτια των γονιών που έχουν παιδιά άρρωστα, ακόμα και καρκίνο σε προχωρημένο στάδιο.. Τόσα πολλά.. Σίγουρα μέσα απ’αυτό είδα πώς είναι να γίνεται το θέατρο, η τέχνη, απόλυτη ανάγκη, όχι είδος πολυτελείας.. Κάτι που είτε θα σε συγκινήσει, θα σε βγάλει από τα προβλήματα και τη μιζέρια, και αυτό θα είναι πασιφανές, είτε δε θα το κάνει, και αυτό πάλι θα εκδηλωθεί. Αυθόρμητα και χωρίς αναστολές.
* Οι άνθρωποι που βρίσκονται σε ανάγκη, δεν κρύβονται πίσω από καθωσπρεπισμούς. Και αυτό είναι για μένα το τέλειο κοινό. Απενοχοποιημένο, σχεδόν με θράσος. Στο χώρο του θεάτρου, συναντάμε συνήθως ένα σεβασμό, που πολλές φορές δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα. Είναι δασκαλεμένος και φορεμένος. Ακόμα και στα παιδιά το βλέπουμε αυτό. Όταν παίζουμε για σχολεία ή στο θέατρο, είναι βέβαια πάντα υπέροχο, και τα παιδιά μπορεί να ενθουσιαστούν, να έρθουν στα καμαρίνια, να μας μιλάνε, όμως γρήγορα θα φύγουν, θα γυρίσουν στη ζωή τους πολύ εύκολα. Στις άλλες παραστάσεις όμως, τις “δύσκολες”, τα παιδιά δεν μπορούν να δεχτούν ότι τελειώνει, δεν θέλουν να εγκαταλείψουν αυτό τον κόσμο, μας κυνηγάνε, δε μας αφήνουν να φύγουμε. Είναι γι’ αυτά τεράστιο γεγονός. Οπότε νομίζω ότι η “σκληρότητα” που συναντά ο ηθοποιός που καλείται να παίξει έξω από το χώρο του θεάτρου, τον δυναμώνει απίστευτα. Άσε που, τι περιθώριο έχεις να ξαναγυρίσεις στις μικρότητες της ζωής ή της τέχνης, όταν μόλις έχεις παίξει για παιδιά που έχουν καρκίνο, ας πούμε, ή είναι καθηλωμένα στην αιμοκάθαρση; Η δεν έχουν μια στέγη πάνω απ’ το κεφάλι τους κι όμως διψάνε για τέχνη, για έκφραση; Αυτό βάζει τα πράγματα σε μία πολύ καθαρή βάση.
* Θεωρώ πολύ σημαντική αυτή την πρωτοβουλία του Θεάτρου του Νέου Κόσμου, και το βρίσκω λυπηρό που τέτοιες δράσεις δεν είναι ευρύτερα θεσμοθετημένες, και συγχρόνως είναι τόσο δύσκολες, αφού είναι σαφές ότι για να πραγματοποιηθεί κάτι τέτοιο σε επαγγελματική, και βέβαια καθημερινή βάση, χρειάζεται κάποια χορηγία, και αυτή βέβαια δεν δίνεται από το κράτος.. Φέτος συνεχίζουμε με το Ξημερώνει της Μαρίας Παπαλέξη, κάθε Σάββατο στις 17:00 για το κοινό, στο θέατρο του Νέου Κόσμου, και εφόσον βρεθεί χορηγία, καθημερινά σε νοσοκομεία και ιδρύματα και όπου μας καλούν… Είμαι πολύ περήφανη και χαρούμενη για τη συμμετοχή μου σε αυτό το εγχείρημα.
* Η αποκάλυψη που βιώνω στο Loot ως βοηθός του Μάκη Παπαδημητρίου είναι πώς μπορεί ένα σύνολο ανθρώπων, ένας θίασος, να συνεννοείται τόσο αυτόματα, με τέτοια αυτόματη συγκέντρωση και αβίαστη πειθαρχία, που να περνάνε πέντε ώρες δουλειάς χωρίς ανάγκη για διάλειμμα, το χιούμορ και το γέλιο να συνυπάρχει με την ουσιαστική υποκριτική αναζήτηση και να λείπουν όλα τα περιττά που συνήθως συναντάμε σ’αυτή τη δουλειά. Νομίζω ότι το αποτέλεσμα θα είναι πραγματικά απολαυστικό και ανυπομονώ και εγώ η ίδια να το δω ως θεατής.
* Η φιλολογία, και η γερμανική και η ελληνική, με έχει βοηθήσει φυσικά πολύ στη δουλειά. Για μένα το θέατρο είναι απόλυτα συνδεδεμένο με το κείμενο. Νομίζω πως όσο καλύτερη επαφή έχει κανείς με την ανάγνωση και την ανάλυση των κειμένων, τόσο πιο εύκολα μπορεί να ξεκλειδώσει πράγματα θεατρικά. Αυτό είναι η δική μου προσέγγιση, βεβαίως. Ναι, τη γερμανική φιλολογία την εξασκώ. Κάνω ιδιαίτερα μαθήματα σε ό,τι χρόνο μου απομένει, και μπορώ να πω ότι απολαμβάνω ιδιαιτέρως και τη διαδικασία των μαθημάτων, αλλά και το έξτρα εισόδημα που αυτά μου αποφέρουν!
* Γράφω ακατάπαυστα και μανιακά, αλλά πολύ προσωπικά και “άφτιαχτα”. Δεν μπορώ να πω ότι θα προτιμούσα να παρουσιάσω κάποιο δικό μου ορνιθοσκάλισμα, αντί για κάποιο εκδομένο αριστούργημα, απ’ όλα αυτά που σου κόβουν την ανάσα και προσφέρουν τη δυνατότητα για τόσες διαφορετικές σκηνικές “αναγνώσεις”. Υπάρχει πάντα βέβαια και η συρραφή κειμένων, από την οποία μπορεί να προκύψει κάτι πολύ ενδιαφέρον και δυνατό, όπως συνέβη στη μουσικοθεατρική παράσταση “Woman”, σε σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Αρβανιτάκη, στην οποία συμμετέχω, και θα παρουσιαστεί για δεύτερη χρονιά στο θέατρο Ροές, από τις 3 Νοεμβρίου.
* Λατρεύω τον κινηματογράφο, και την τηλεόραση τη βρίσκω επίσης ενδιαφέρουσα. Φυσικά θα ήθελα να δουλέψω και στα δύο. Δεν υπάρχει καλό ή κακό μέσο. Το μέσο είναι ένα μέσο για να πεις κάτι. Το θέμα είναι τι έχεις να πεις, και στη συνέχεια πώς επιλέγεις να το πεις.
* Στην Αθήνα μου αρέσει ότι μου δίνεται χώρος -όσο μου δίνεται- να εκφράζομαι με τον τρόπο που έχω επιλέξει. Έτυχε και είναι η Αθήνα. Το καλοκαίρι είχα την τύχη να το κάνω αυτό στο Βερολίνο. Θα μπορούσε να είναι κάποιο άλλο μέρος του κόσμου. Για μένα δεν έχει ιδιαίτερη σημασία το πού, αλλά το πώς. Ο κάθε τόπος έχει τα καλά του και τα στραβά του. Παντού θα δεις έναν ωραίο ουρανό και σκουπίδια που βρωμάνε. Το θέμα είναι τι επιλέγεις να δεις. Πού βρίσκει ο καθένας το πεδίο της έκφρασής του. Αν το πάθος μου ήταν να καλλιεργώ λωτούς, μάλλον θα πήγαινα κάπου αλλού..
* Στο All4fun μου αρέσει πρωτίστως ότι μου έδωσε τη δυνατότητα να κάθομαι στον καναπέ μου και να γράφω τόση ώρα για πράγματα που με αφορούν, ότι μου δίνει τη δυνατότητα να διαβάζω τις απόψεις άλλων νέων ανθρώπων που μοιραζόμαστε κοινά ενδιαφέροντα και κοινούς δρόμους. To ότι δημιουργεί με αυτόν τον τρόπο έναν υπέροχο διάλογο μεταξύ δημιουργών και κοινού, και ενημερώνει με πραγματικό ενδιαφέρον και χωρίς ύπουλα συμφέροντα για τα καλλιτεχνικά- και όχι μόνο- δρώμενα…
& Αναλυτικά στοιχεία για τον «Μέγα Ανατολικό» ακολουθούν στον σχετικό σύνδεσμο: http://www.all4fun.gr/fun/theater/9329–2-.html
&& Αναλυτικά στοιχεία για το «Ξημερώνει» ακολουθούν στον σχετικό σύνδεσμο: http://www.all4fun.gr/fun/theater/9413-qq—–2——.html
&&& Αναλυτικά στοιχεία για το Loot ακολουθούν στον σχετικό σύνδεσμο: http://www.all4fun.gr/fun/theater/9341-qloot-q-.html
Του Κυριάκου Κουρουτσαβούρη, 24/9/2014